Bố Hiền

Tác phẩm đạt Giải Nhì nội dung Bài viết, vừa được vinh danh tại Lễ Tổng kết và trao giải cuộc thi “EVNNPT - 10 năm vượt khó vươn lên” do Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia tổ chức tại Thủ đô Hà Nội ngày 28/6/2018.

Bố Hiền, một “ Người lính Truyền tải điện” bằng xương, bằng thịt hiện đang công tác tại Trạm biến áp 500kV Pleiku 2 - Truyền tải điện Gia lai - Công ty Truyền tải điện 3. Anh em trong trạm thường gọi là Bố Hiền, bởi tất tần tật về bố đối với chúng tôi đều ở hạng cha chú  cả và đều thật một trăm phần trăm.

Sinh ra trong thời buổi khói lửa chiến tranh chưa tắt

Tên thật của Bố Hiền là Dương Danh Hiền. Bốsinh ra ở một nơi có cái tên thật đặc biệt: làng Quỳnh Đôi, tên làng cũng chính là tên xã và xã chỉ có một làng duy nhất, thuộc huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Một miền quê giàu truyền thống cách mạng. Tuổi thơ không yên bình bởi tiếng máy bay đế quốc gầm rú điên cuồng bỏ bom đánh phá trên quê hương bố (khu vực Cầu Giát) thập niên bảy mươi đã tạo nên sự mạnh mẽ và tính can trường trong bô. Tình yêu quên hương đất nước, yêu độc lập tự do cứ lớn dần lên trong cậu bé Hiền.

Khi chiến tranh biên giới phía Bắc xảy ra. Trải qua những trận chiến ác liệt trên những cao điểm 1509, 685, 1100,…, đồi trắng (đồi đá vôi bị pháo địch bắn phá ngày đêm đốt thành vôi trắng) trên chiến trường Vị Xuyên, những giây phút chiến đấu quật cường giành giật với địch từng đoạn chiến hào, từng mét đất quê hương với bao máu xương của đồng đội bố đã đổ xuống. Chưa bao giờ bố thấy “Đất nước độc lập - tự do” quý báu và thiêng liêng đến thế. Không sợ hy sinh, gian khổ, quyết chiến đấu đến cùng để bảo vệ quê hương đất nước, bố cắm chốt trên tuyến đầu cho đến khi hòa bình trên khu vực được thiết lập. Với những thành tích đã đạt được, bố được quân đội kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Chiến tranh kết thúc, bô xuất ngũ về quê. Gác lại quá khứ, bố tập trung ôn lại kiến thức phổ thông để đi thi đại học. Do hoàn cảnh gia đình, bố chọn học Trường Trung cấp Kỹ thuật điện, mặc dù đã trúng tuyển trường Đại học Xây dựng.

Người có duyên đóng điện những công trình điện lớn.

Bố Hiền là một trong những người đặt viên gạch đầu tiên xây dựng nền móng nghề vận hành hệ thống điện siêu cao áp đầu tiên của nước ta. Khi Công trình đường dây 500kV Bắc - Nam được khởi công xây dựng, cũng đúng lúc bố tốt nghiệp Trường Trung cấp Kỹ thuật điện. Bố là một trong 9 người xuất sắc của khóa học được Sở Truyền tải điện I (nay là Công ty Truyền tải điện 2 – PTC2) đến tận trường tuyển chọn và đưa đi đào tạo về vận hành trạm biến áp 500kV. Sau thời gian đào tạo về lý thuyết, bố được điều về công tác tại Trạm biến áp 500kV Đà Nẵng. Vừa học tập,  nghiên cứu, vừa tìm hiểu thực tế về thiết bị 500kV.

Đồng chí Dương Danh Hiền

Bố kể lại:

Thời ấy ai ai cũng tò mò, háo hức muốn được nhìn tận mắt, sờ tận tay thiết bị 500kV xem nó thế nào. Khi những chiếc xe siêu trường, siêu trọng chở các kiện hàng khủng về trạm có lực lượng an ninh đi theo bảo vệ, mọi người đều bị ngợp bởi các thiết bị to lớn và hiện đại ngoài sự tưởng tượng. Giây phút hồi hộp ấy cũng qua nhanh, nối tiếp chuỗi thời gian dài bố và anh em, ban ngày thì ra công trường vừa tìm hiểu thực tế, vừa chứng kiến các bước lắp đặt, vừa thực hành thao tác thử thiết bị, mặc cho tiết trời hè Miền Trung nắng nóng như đổ lửa. Vui nhất là truyện học tiếng Anh, bởi cánh lính trẻ của bố thường hay mạnh dạn. Hễ cứ gặp vị chuyên gia nước ngoài nào là sáp lại gần tranh thủ hỏi rồi bắn vài từ a bờ cờ chưa đến đầu đến đũa gì cả, lúc bí quá không nói được thì dùng động từ “tay quơ” làm cho những ông tây cũng phải bật cười (Chuyên gia nước Úc, Pháp làm tư vấn, giám sát thi công lắp đặt thiết bị). Ấy vậy mà vốn tiếng Anh của bố tiến bộ mạnh nhờ những lần tranh thủ như vậy. Khi đêm về lại lăn lưng ra học quy trình vận hành, quy trình xử lý sự cố thiết bị; đọc bản vẽ nhị thứ; tìm hiểu về catalogue thiết bị mới, về cấu hình các rơ le, bảo vệ…chỉ thỉnh thoảng cả nhóm mới ngồi lại vừa nghỉ uống trà vừa thảo luận trao đổi những vấn đề còn mới lạ, chưa hiểu rõ. Sau ba tháng hầu như ai cũng sút mất vài ký trong lượng.

Giây phút lịch sử ĐÓNG ĐIỆN rồi cũng tới. Với trình độ chuyên môn được khẳng định qua những lần thao dượt và sát hạch, bố là một trong những người vinh dự được lựa chọn là người tham gia đóng điện. Mọi công việc đã xong. Nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt đồng ý và ra lệnh ĐÓNG ĐIỆN CÔNG TRÌNH ĐƯỜNG DÂY 500KV BẮC – NAM. Điều độ viên Điều độ Hệ thống điện Quốc gia truyền mệnh lệnh đóng điện của Thủ tướng xuống trạm: vào lúc 19 giờ 6 phút ngày 27 tháng 5 năm 1994 tại Trạm biến áp 500kV Đà Nẵng, dưới sự hồi hộp đến tột độ của rất đông các vị quan khách và CBCNV đơn vị, với bản lĩnh của một người lính, bình tĩnh, tự tin, chính xác, bố ấn nút đóng điện. “Rào” tiếng điện phóng vụt vào trạm. Tất cả thời gian, không gian như ngưng lại, phải mấy giây sau mọi người như bừng tỉnh và cùng hô to - Thành công rồi- Những cái ôm, cái bắt tay nắm chặt, lời chúc mừng, tiếng hoan hô vang dậy. Giây phút lịch sử vàng son của ngành điện nói chung và ngành truyền tải điện vừa được chính bố góp phần ghi dấu.

Việc đóng điện và đưa vào vận hành thành công công trình đường dây 500kV Bắc – Nam làm cho bố và mọi người quên đi những khó khăn, vất vả đã qua. Bố thấy yêu công việc biết bao. Đất nước phát triển mạnh mẽ khi đường dây 500kV Bắc – Nam chuyển tải lượng công suất lớn cung cấp cho phụ tải làm cho bố thấy vui và tự hào với nghề của mình.

Ở thành phố chưa được bao lâu ( Trạm biến áp 500kV Đà Nẵng thuộc thành phố Đà Nẵng), bố lại được điều đi Tây Nguyên sau ba tháng đường dây 500kV Bắc – Nam được đưa vào vận hành. Đến nhận công tác tại Trạm biến áp 500kV Pleiku, huyện Chư păh, tỉnh Gia Lai. Ngoài việc bổ sung cho lực lượng quản lý vận hành trạm ra bố còn có nhiệm vụ quan trọng nữa đó là: xây dựng Đảng. Chi bộ Truyền tải điện Gia Lai – Kon Tum được thành lập (Gồm các đơn vị: Trạm biến áp 500kV Pleiku, Đội Truyền tải điện Hòa Bình, Đội Truyền tải điện ĐăkTô, Đội Truyền tải điện ĐăkLei thuộc PTC2) bố là một trong 5 đảng viên đầu tiên của chi bộ. Dù ở cương vị nào, bô cũng luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ và là người đảng viên gương mẫu.

Năm 2008, Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) được thành lập, đánh đấu một bước phát triển mới của ngành điện nước ta. Để đáp ứng kịp thời sự phát triển của đất nước, Trạm biến áp 500kV Pleiku liên tục được cải tạo nâng cấp, mở rộng lắp đặt thêm nhiều thiết bị mới để đồng bộ với các các công trình đường dây 500kV mạch 2, mạch 3… được xây mới do Tổng công ty làm chủ đầu tư. Qua mỗi công trình xây dựng, Bố Hiền và anh em trạm đều thêm bước trưởng thành, khẳng định trình độ chuyên môn, bản lĩnh nghề nghiệp của mình trong công tác quản lý vận hành. Không biết do cái duyên hay do trình độ chuyên môn vững vàng, tính chính xác, cẩn thận của bố mà bố thường được chọn là người tham gia đóng điện những công trình này và đều đóng điện thành công. Như đóng điện đưa vào vận hành: Máy biến áp 500 kV thứ hai (MBA AT1) thuộc công trình “Nâng công suất Trạm biếp áp 500kV Pleiku gia đoạn I ” năm 2009; MBA 500kV- 50MVA số 3 (MBA AT5)  thuộc dự án “Nâng công suất Trạm biếp áp 500kV Pleiku gia đoạn II ” năm 2010; MBA 220kV thứ hai (AT4) năm 2011; công trình nâng dung lượng bộ Tụ bù dọc 500 kV TBD505 xuất tuyến Pleiku đi Di Linh năm 2012, nâng khả năng tải của đường dây này từ 1000A lên 2000A; công trình nâng dung lượng bộ Tụ bù dọc 500 kV TBD502 xuất tuyến Pleiku đi Đắk Nông năm 2013, nâng khả năng tải của đường dây này từ 1000A lên 2000A; đường dây 500kV mạch 3 Pleiku – Mỹ Phước – Cầu Bông năm 2015…

Ông Trần Quyết Đoán, một thương binh quê gốc ở Quảng Trị sống cạnh Trạm biến áp 500kV Pleiku nói rằng: từ ngày trạm các chú xây dựng ở đây, chúng tôi được được cấp điện, nên cuộc sống gia đình tôi và người dân cả xã Nghĩa Hòa này, cả tỉnh Gia Lai này đều khá hẳn lên. Chú nhìn xem, những đồi đất này ngày trước để hoang hóa, cỏ dại mọc, bây giờ cây cà phê xanh tươi tốt cũng nhờ có điện chạy máy bơm nước tưới đó. Quả đúng như vậy. Ngày bố mới lên nhận công tác ở trạm, xung quanh trạm chỉ thấy toàn đồi đất đỏ và người dân lam lũ lắm. Nay thì người dân sống đông đúc và toàn nhà cao cửa rộng, cuộc sống khá giả.

Năm 2016, Trạm biến áp 500kV Pleiku 2 được thành lập. Lực lượng vận hành rất mỏng. Đại đa số đều là các kỹ sư trẻ mới ra trường, kinh nghiệm và bản lĩnh nghề nghiệp chưa hề có. Là một Đảng viên, một nhân viên vận hành kỳ cựu, bố lại được điều sang nhận nhiệm vụ tại Trạm biến áp 500kV Pleiku 2 làm nòng cốt cho Trạm biến áp 500kV Pleiku 2. Bố vui vẻ khăn gói lên đường đi nhận nhiệm vụ mới mặc dù biết công việc mới cũng không kém phần khó khăn, vất vả.

Trạm biến áp 500kV Pleiku 2 là một trạm tích hợp tự động – một công nghệ mới hoàn toàn so với Trạm biến áp 500kV Pleiku, nơi bố đã công tác hơn hai mươi năm. Format lại bộ nhớ, làm lại từ đầu. Chuỗi ngày và đêm học tập, tìm hiểu, nghiên cứu lại bắt đầu. Những mưa rào, nắng lửa chẳng hề làm bố nao núng tinh thần. Với lợi thế đã nắm chắc kiến thức cơ bản về thiết bị 500kV cộng với sự kiên nhẫn, cần cù, chịu khó học hỏi nên bố nắm bắt và làm chủ được công nghệ mới tại trạm khá nhanh. Gần đến thời điểm đóng điện bố đã sẵn sàng cho việc tiếp nhận vận hành trạm. Lần này không phải cái duyên nữa mà là với bản lĩnh nghề nghiệp và kinh nghiệm đóng điện những làn trước nên bô chính thức được chỉ định tham gia đóng điện trạm lần đầu. Và mọi việc vẫn diễn ra tốt đẹp, trạm được mang điện vận hành an toàn.

Sau đóng điện, có một chú kỹ sư trẻ lân la hỏi bố: lúc đóng điện bác có lo và hồi hộp không? Bố trả lời mà như căn dặn: mọi việc cái gì mình đã hiểu rõ và nắm chắc phần chủ động rồi thì không có gì phải lo cả, việc đóng điện này cũng giống như những lần đã và sẽ đóng điện tiếp nữa. Hiểu rõ, nắm chắc + chủ động = thành công, bố nói mà cứ như đọc bản tuyên ngôn độc lập làm nét mặt chú kỹ sư trẻ cứ giãn tươi ra và câu trả lời của bố đã như vô tình gieo sự tự tin lớn vào tâm người kỹ sư trẻ kia. Hầu như những anh em công nhân, kỹ sư trẻ mới vào trạm như những tờ giấy trắng. Tác phong làm việc, học tập và cách đối xử với đồng nghiệp của bố đã dẫn dắt họ học tập và làm theo.

Tận tâm và Trách nhiệm với công việc

Bình thường bố làm nhiều, nói ít, tận tâm và trách nhiệm cao với công việc. Nhưng khi chỉ huy trong công tác vận hành thì bố hay nói nhiều, nhắc lại nhiều lần việc tuân thủ đúng quy trình, quy phạm; đề cao công tác an toàn; luôn kiểm tra kỹ lưỡng anh em trong nhóm việc thực hiện đầy đủ các biện áp an toàn cũng như sử dụng các BHLĐ cá nhân đúng theo quy trình. Bố luôn nói: Việc đảm bảo an toàn phụ thuộc vào chính bản thân mình, nghề vận hành trạm biến áp không phải là khó nhưng cũng không dễ đối với những ai cứ làm hời hợt.

 Một số chú kỹ sư trẻ ban đầu thấy việc làm của bố thường hay sốt ruột. Về sau, khi vỡ nhẽ ra và hiểu được những việc làm của bố là cần thiết và quan trọng thì các chú mới tâm phục, khẩu phục bố.

Con người của phong trào

Là một cán bộ Công đoàn bố luôn dành khoảng thời gian hợp lý cho công tác công đoàn. Bố như một đầu tàu khỏe mạnh kéo theo các hoạt động phong trào hoạt động hiệu quả thiết thực. Các hoạt động như hiến máu nhận đạo, đóng góp tiền cho các hoạt động thiện nguyện, tương thân tương ái, vệ sinh môi trường xung quanh trạm, trồng cây xanh lấy bóng mát… bố luôn xắn tay lên làm chứ không đứng chỉ đạo suông.

Về thể thao bố là một con người đa năng. Môn gì bố cũng chơi được và còn chơi giỏi, chơi hay nữa là khác. Thời trẻ thì bóng chuyền, bóng đá và là cây bi da có hạng. Lớn tuổi chút thì quần vợt bố chơi cũng hay, đặc biệt là môn bóng bàn thì bố là vô đối ở cơ quan.

“Làm séc bóng bàn chứ” – câu mời mà như ra lệnh của bố sau khi hết ca trực nhưng cánh lính trẻ lại rất khoái. Những tấm lưng áo ướt đẫm  mồ hôi và những câu cười đùa vui vẻ, thoải mái sau mỗi séc đấu làm bố và các tay bóng thấy khỏe hẳn ra. Những căng thẳng và mệt nhọc trong ca trực tan biến đi. Phanh áo ngực đón ngọn gió mát lành, miệng ngân nga câu hát “…Truyền tải điện Việt Nam, tương lai đang thắp sắng…hạnh phúc đến muôn nhà…” trong bài hát Hành khúc Truyền tải điện Việt Nam, bố truyền cả cái sảng khoái sang tất cả mọi người đang ngồi trên thảm cỏ nghỉ giữa trận đấu.

Bố Hiền vừa đạt giải nhất môn bóng bàn tại giải đấu cấp Tổng Công ty ở Thủ đô Hà Nội do Tổng Công ty truyền tải điện Quốc gia tổ chức nhân kỷ niệm 10 năm thành lập Tổng Công ty.

Người anh cả của trạm.

Sống mẫu mực, không hút thuốc, không say sưa rượu chè. Nói năng nhẹ nhàng, đúng mực. Thường hỏi thăm, động viên kịp thời anh em nhất là số kỹ sư trẻ mới nhận công tác lại ở xa nhà. Ngoài công tác vận hành ra, trong cuộc sống hàng ngày, anh em chúng tôi cũng hay xin ý kiến tư vấn của bố trong xử lý công việc riêng của mình. Là người lớn tuổi nhất trạm nên có lúc bố như là một người anh cả, đôi khi bố như là một người cha.

Người bạn của các con

Bố Hiền có hai người con gái rất ngoan, xinh xắn và học rất giỏi. Là những môn sinh giỏi có tiếng của Trường Trung học phổ thông chuyên Hùng Vương Gia Lai nên hai cô con gái bố đều trúng tuyển và học tại các trường đại học danh giá tại Thành phố Hồ Chí Minh. Các con của bố giỏi thế nhưng việc dạy kiến thức học hành đều nhờ vợ hết bởi vợ bố là cô giáo. Còn bố chỉ dạy các con về gia phong, lễ giáo và đạo làm người thôi. Ngoài thời gian làm việc ở cơ quan, thời gian ở nhà, bố bảo, bố là người cha nhưng cũng là người bạn của các con. Các con ngoan ngoãn, gia đình đầm ấm điều đó làm cho bố luôn yên tâm làm việc. Công việc hoàn thành tốt làm cho bố thấy vui vẻ khi ở nhà. Mấy chú kỹ sư trẻ thì lúc nào cũng Bố Hiền, Bố Hiền, tranh nhau đăng ký làm “phò mã” cho bố.

Bố Hiền được cái nết ngủ cũng thật không giống ai. Mới thấy cụ đặt lưng xuống giường xong là đã nghe bố kéo gỗ rồi. Tiếng kéo gỗ của bố trầm bổng cứ như lên thác, xuống ghềnh vậy. Nhưng chỉ cần có tiếng động nhẹ thôi là bố tỉnh như sáo liền. Có người nói nết ngủ của bố sướng thật. Bố nói: cái ngủ cũng phải luyện đấy, cái nghề vận hành này nếu không ngủ đủ giấc thì sẽ không đủ sức để thức đêm trực được, có khi còn thao tác sai nữa ấy chứ. Luyện thể dục thể thao còn dễ chứ luyện được cả ngủ thì bố đúng là sư phụ thật.

Tiết tháng năm, trời Tây Nguyên trong xanh cao vời vợi. Nhìn những trụ điện 500kV hiên ngang, sừng sững giữa đất trời bao la, bố như nhìn thấy cả tương lai đang rộng mở: Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia sẽ phát triển mạnh mẽ hơn nữa về mọi mặt, sánh vai với các cường quốc trên thế giới. Truyền tải điện Việt Nam sẽ luôn là niềm tin yêu của mọi người.

Khi được biết tôi xin viết về cụ như một tấm gương sáng người thợ truyền tải điện, bô Hiền nhẹ nhàng nói: Đừng viết về mình, vì mình cũng bình thường như biết bao những người lính truyền tải điện khác thôi. Bản thân người viết chỉ muốn được ghi lại về hình ảnh đẹp của một người thợ truyền tải điện thuộc thế hệ đời đầu của nước nhà./.

Trịnh Văn Hải